Nederland, Beslagland. Een Machtsinstrument Van De Advocaat
Als advocaat heb je meer bevoegdheden dan een incassokantoor om een schuldenaar tot betaling te bewegen. Het aanvragen van een faillissement is hiervan een voorbeeld. Ik zal mij hier beperken tot een van de machtigste instrumenten tegenover een schuldenaar; het leggen van conservatoir beslag.
In het ondernemingsrecht kunnen eventuele verhaalsmogelijkheden op een onderneming nog voor aanvang van een procedure worden ‘veilig gesteld’. Je wilt immers zekerheid dat je als eisende partij na het vonnis van de rechter jouw vordering op de schuldenaar ook daadwerkelijk kunt innen. Het leggen van beslag onder debiteuren c.q. klanten van de schuldenaar is de meest vergaande vorm van beslaglegging, nu dit gepaard kan gaan met reputatieschade. Het leggen van beslag onder de bank is de meest bekende vorm van beslaglegging. Hierbij wordt het saldo van een bankrekening (tot de hoogte van het beslag) ‘bevroren’. De schuldenaar kan dus niet meer bij zijn geld, tot het moment dat de gerechtelijke procedure is beëindigd. Een vonnis in een ingewikkelde procedure kan soms jaren op zich laten wachten. Om nog maar niet te spreken over de duur van een hoger beroep procedure, waarbij het beslag ook blijft liggen. Vaak zal de schuldenaar die niet meer bij zijn geld kan, snel bereid zijn te praten over een schikking. De schuldenaar kan ook sneller bereid zijn een bedrag ineens te betalen, en voor het overige een bankgarantie af te geven. In beide gevallen werkt het conservatoir beslag als een goed pressiemiddel.
Nederland beslagland, wordt weleens gezegd. Hoewel de eisen voor het verkrijgen van een beslagverlof de afgelopen jaren strenger zijn geworden, is het vrijwel nergens in Europa eenvoudiger om beslag te leggen onder de vermogensbestanddelen van een schuldenaar. Wanneer uit het verzoekschrift tot het leggen van beslag summierlijk blijkt dat de schuldeiser een vordering op de schuldenaar heeft, verleent de President van de Rechtbank beslagverlof. De schuldenaar wordt hierbij niet gehoord. Waar de Rechtbank soms jaren doet over het wijzen van een vonnis, wordt een beslagverlof in beginsel binnen een dag verleend. Beslag is bovendien een machtig instrument omdat de schuldenaar geen hoger beroep tegen deze beslissing kan instellen. Er kan enkel een kort geding procedure gestart worden waarbij de schuldenaar verzoekt tot opheffing van het beslag. Opheffing in kort geding wordt niet vaak toegewezen, omdat door de schuldenaar aangetoond moet worden dat het beslag op onjuiste of onrechtmatige gronden is toegewezen.
Conservatoir beslag kan gelegd worden onder alle vermogensbestanddelen van de schuldenaar. Juist omdat beslag onder de bank zo’n vergaand pressiemiddel is, moet aan de Rechtbank duidelijk gemaakt worden waarom er geen minder vergaand beslag kan worden gelegd. Wordt de vordering van de eisende partij toegewezen, moeten ook de beslagkosten door de schuldenaar worden vergoed. Wordt de vordering van de eisende partij in zijn geheel afgewezen of is bij een gedeeltelijke afwijzing van de vordering het beslag lichtvaardig gelegd, dan kan de gedaagde onder wie beslag is gelegd schadevergoeding vorderen. Deze schade kan oplopen omdat ondernemingen lam gelegd kunnen worden door beslag onder de bank. Ook hier dient u(w advocaat) op bedacht te zijn. Machtsmisbruik ligt immers op de loer.
